FİLOZOFLARDAN KISA METİNLER

"Doğal Ahlak"

AKÎNO'LU AZİZ THOMAS

insanlarda, sonsuz yasaya bir katılım olan doğal bir yasa vardır ve bu yasayla iyiyi ve kötüyü birbirinden ayırdederler.... Tanrısal inayete ait olan tüm varhklann sonsuz yasanın kuralına ve ölçüsüne tabi olduklan için herkesin bir şekilde bu evrensel yasaya katıldıklan açıktır, şöyle ki: bu yasadan edindikleri duygu ile eylemlerinin ve amaçlannın eğilimlerini çıkanrlar. Oysa, diğer varlıkların arasında, kendisi ve diğerleri için inayeti önceden görerek, inayetin katılımcısı haline geldiği sürece akılcı yaratık tannsal inayete daha mükemmel bir biçimde tabi olur: buradan, meşru eyleme ve amaca doğal bir eğiliminin olmasını sağlayan sonsuz aklın kendi içinde varolması sonucu çıkar. Akılcı yaratık içinde sonsuz yasaya bu tür bir katılım, doğal yasa olarak adlandınlır. İşte bu sebepten Psalmiste, "Adaletin kurbanını sununuz" dediği zaman, adaletin eserlerinin neler olduklannı soracak kişiler için şu soruyu hazırlamıştır: "Birçoklan sormaktadır: İyi olanı bize kim gösterecektir?" ve bu soruya şöyle yanıt veriyor: "Tanrım, yüzünüzün ışığı üzerimize işlendi". Bunun anlamı şudur: iyi olanla kötü olanı birbirinden ayırdetmemizi sağlayan (doğal yasaya ait olan ayırdetme) doğal akim ışığı, tanrısal ışığın üzerimizde bıraktığı etkiden başka birşey değildir. Buradan, doğal yasanın, "akılcı yaratık içinde sonsuz yasaya bir katılım"dan başka birşey olmadığı sonucu çıkar.