Açıklama
|
|
[Alm. Erklörung ] [Fr., İng. explicotion j [Lat. explicotio ] [es. t.izah ] :
1 - Bir olguyu, bir durumu çözümledikten sonra , öğeleri arasındaki bağlantıları açığa çıkarma yoluyla aydınlatma.
2- Bir şeyin yalnızca ne olduğunu değil, nedenini de ortaya koyma; iki şey arasındaki nedensel bağlantıyı gösterme.
3- Gözlemlenen bir olayı bir yasaya geri götürme. (Ör. Gökkuşağının, ışığın kırılması ve yansıması yasalarına göre açıklanması.)
Bu tanımlamayı şu şekildede destekleyebiliriz:
1) İnsan bilgisinin, özellikle de bilimsel araştırmanın önemli bir işlevi (ve bilimsel araştırmada bu işlevin gerçekleştiği evre). Açıklama, incelenen nesnenin özü'nü ortaya koyma amacını taşır. Bir araştırmacı, incelediği nesnenin belli bir yasa’ya ya da yasalara uyduğunu gösterme yoluyla Açıklama'da bulunur. Açıklama, betimleme’ye yakından bağıntılıdır, genellikle betimlemeye dayanır ve bilimsel öngörü'nün temelini oluşturur.
2) Açma; sonunda belli bir bütünün bileşkenlerinin birbirinden bağımsızlaştığı, ayrıştırılabilir duruma geldiği bir süreç. Açıklama terimi, bu anlamda, idealist felsefede yaygın kullanılır. Örneğin, Yeni-Platonculuk, dünyayı ve şeyleri, ta başından bu şeylerin içinde varolunan Tanrının «kendini-açma»sı, açık etmesi olarak görür. Hegel’e göre, gerçeklik, bir kavramın kendi tanımlarının tüm çeşitliliği içinde kendini açmasıdır.
3) İyi—bilinen, ama kesin olmayan bir önkavramın ya da düşüncenin yerine kesin bilimsel bir kavramı koyarken kullanılan mantıksal-matematiksel yöntem. Açıklama, buanlamda, mantıkça semantik'te yaygın kullanılır.
1 - Bir olguyu, bir durumu çözümledikten sonra , öğeleri arasındaki bağlantıları açığa çıkarma yoluyla aydınlatma.
2- Bir şeyin yalnızca ne olduğunu değil, nedenini de ortaya koyma; iki şey arasındaki nedensel bağlantıyı gösterme.
3- Gözlemlenen bir olayı bir yasaya geri götürme. (Ör. Gökkuşağının, ışığın kırılması ve yansıması yasalarına göre açıklanması.)
Bu tanımlamayı şu şekildede destekleyebiliriz:
1) İnsan bilgisinin, özellikle de bilimsel araştırmanın önemli bir işlevi (ve bilimsel araştırmada bu işlevin gerçekleştiği evre). Açıklama, incelenen nesnenin özü'nü ortaya koyma amacını taşır. Bir araştırmacı, incelediği nesnenin belli bir yasa’ya ya da yasalara uyduğunu gösterme yoluyla Açıklama'da bulunur. Açıklama, betimleme’ye yakından bağıntılıdır, genellikle betimlemeye dayanır ve bilimsel öngörü'nün temelini oluşturur.
2) Açma; sonunda belli bir bütünün bileşkenlerinin birbirinden bağımsızlaştığı, ayrıştırılabilir duruma geldiği bir süreç. Açıklama terimi, bu anlamda, idealist felsefede yaygın kullanılır. Örneğin, Yeni-Platonculuk, dünyayı ve şeyleri, ta başından bu şeylerin içinde varolunan Tanrının «kendini-açma»sı, açık etmesi olarak görür. Hegel’e göre, gerçeklik, bir kavramın kendi tanımlarının tüm çeşitliliği içinde kendini açmasıdır.
3) İyi—bilinen, ama kesin olmayan bir önkavramın ya da düşüncenin yerine kesin bilimsel bir kavramı koyarken kullanılan mantıksal-matematiksel yöntem. Açıklama, buanlamda, mantıkça semantik'te yaygın kullanılır.
