İnsanin Sorumluluğu
|
|
— JEAN PAUL SARTRE
Eğer gerçekten varoluş, özü önceliyorsa, insan, olduğu şeyden sorumludur. Bu şekilde, varoluşçuluğun ilk girişimi, her insanı olduğu şeyin sahibi olma haline getirmektir ve varoluşunun tüm sorumluluğunu kendine dayandırtmaktır. Ve,insan kendinden sorumludur dediğimiz zaman, insanın yalnızca kendinden değil, tüm insanlardan sorumlu olduğunu söylemek istiyoruz....
Aslında, olmak istediğimiz insanı yaratırken aynı zamanda insanın olması gerektiğini umduğumuz şekildeki bir imgesini de yaratmayan hiçbir eylemimiz yoktur. Şunu veya bunu olmayı seçmek, aynı zamanda seçtiğimizin değerini de doğrulamak demektir, çünkü hiçbir zaman kötülüğü seçemeyiz; seçtiğimiz her zaman iyiliktir ve hiçbir şey herkes için iyi olmadan bizim için iyi olamaz. Diğer taraftan eğer varoluş özü önceliyorsa ve imgemizi biçimlendirdiğimiz anda varolmak istiyorsak, bu imge hem herkes için, hem de tüm dönemimiz için geçerlidir. Böylece sorumluluğumuz, onu var-sayabileceğimizden çok daha büyüktür, çünkü tüm insanlığı kapsamaktadır. Eğer işçiysem ve komünist olmak yerine hıristiyan bir sendikaya katılmak istiyorsam, bu katılımla boyuneğmenin temelde insana uygun gelen bir çözüm olduğunu, insanın krallığının yeryüzünde olmadığını belirtmek istiyorsam yalnızca kendi durumumu ortaya koymuyorum: herkes için boyuneğmiş olmak istiyorum, böylece tutumum insanlığın tümünü bağlamıştır.
Eğer gerçekten varoluş, özü önceliyorsa, insan, olduğu şeyden sorumludur. Bu şekilde, varoluşçuluğun ilk girişimi, her insanı olduğu şeyin sahibi olma haline getirmektir ve varoluşunun tüm sorumluluğunu kendine dayandırtmaktır. Ve,insan kendinden sorumludur dediğimiz zaman, insanın yalnızca kendinden değil, tüm insanlardan sorumlu olduğunu söylemek istiyoruz....
Aslında, olmak istediğimiz insanı yaratırken aynı zamanda insanın olması gerektiğini umduğumuz şekildeki bir imgesini de yaratmayan hiçbir eylemimiz yoktur. Şunu veya bunu olmayı seçmek, aynı zamanda seçtiğimizin değerini de doğrulamak demektir, çünkü hiçbir zaman kötülüğü seçemeyiz; seçtiğimiz her zaman iyiliktir ve hiçbir şey herkes için iyi olmadan bizim için iyi olamaz. Diğer taraftan eğer varoluş özü önceliyorsa ve imgemizi biçimlendirdiğimiz anda varolmak istiyorsak, bu imge hem herkes için, hem de tüm dönemimiz için geçerlidir. Böylece sorumluluğumuz, onu var-sayabileceğimizden çok daha büyüktür, çünkü tüm insanlığı kapsamaktadır. Eğer işçiysem ve komünist olmak yerine hıristiyan bir sendikaya katılmak istiyorsam, bu katılımla boyuneğmenin temelde insana uygun gelen bir çözüm olduğunu, insanın krallığının yeryüzünde olmadığını belirtmek istiyorsam yalnızca kendi durumumu ortaya koymuyorum: herkes için boyuneğmiş olmak istiyorum, böylece tutumum insanlığın tümünü bağlamıştır.
6 Yorumlar
Şunu veya bunu olmayı seçmek, aynı zamanda seçtiğimizin değerini de doğrulamak demektir, çünkü hiçbir zaman kötülüğü seçemeyiz; seçtiğimiz her zaman iyiliktir ve hiçbir şey herkes için iyi olmadan bizim için iyi olamaz.demiş sartre fakat atladıgını düşündüğüm bir nokta var ünlü filozofun bir şeyin bizim için iyi ve anlamlı olması ya da iyi idesine sahip olması için onun herkes için iyi olması beklenemez en azından bu einstein 'ın göreliliğinden beri böyledir.
Kaldı ki günümüzde herkesin iyi dediğine iyi demek de popülist sayılıyor ve insanlar başkalarının yapmadıklarına doğru bir yönelim gösteriyorlar ki bu da yeni bir alt popizm oluşturmaktadır.
Sonuç olarak sartre genellemesi oldukça bayağı ve eksiktir her yönden hem mantıkta kıyas yolu ile hemde direk fenomen düşüncenin yanlışlanması yolu ile de yanlışlanabilmektedir.
Bir de yazının sonuna doğru geçen ifadede kendim için boyun eğmiş olmak kesinlikle herkes için boyun eğmiş olmaklıkla aynı anlamda kullanılamaz.
Kişiler kendi edimlerinin ve davranışlarının sonuçlarına bizzatihi kendileri katlanırlar ve kişisel sorumluluk birey toplumun parçası olsada olmasa da toplumu ve geneli bağlayamaz.
Sartre'ın yorumsaması su yondedir ki birey ve toplum bütünün parcaları ve ayrılmazlarıdır dolayısıyla birini ilintilendiren diğerini de ilgilendirmelidir diyor ancak atlanılan yer bireyin toplumsuzda olacağı ve bireyin somut toplumun ise somut bireylerin olusturmasıyla somutlastıgıdır yoksa tek basına toplum salt bir gerceklik degildir ve sırf bu yüzden çift taraflı gerektirme yapılamaz ve birey toplumu ilgilendirsede toplum bireyi ilgilendirmeyebilir.
Saygılarımla Hakan Türkeş
Hakan Bey bence sizinde atladiginiz bi sey var:Filozofun orda demek istedigi Ahlaki olarak herkes icin dogru olandir. ornegin Uyusturucu kullanmak kim diye bilrki dogru bi seydir diye, yinede yorumunuz icin tesekurler...
Saygilarimla Serdar Varal
sartre insan yalnızca kendinden sorumlu değil bütün insanlardan sorumludur derken bence sahip olduğumuz seçimlerde belki doğru olmasa bile insanların diğer yaşayan insanların onayını almak bizzat karar verdiği eylemleri yada tasrladığı düşüncalari toplumun değer yargılarından bağımsız olarak değil ancak yaşadığı toplumla gerçekleştirdiğini söylüyor
Ayrıca insanlar iyi bir şey temenni ettiğinde özellikle sıkı değer yargıları altında kalmışsa bu iyi genelleyerek dayanışmaya götürür ve bencilliğinden uzaklaşarak bunu kendisiyle aynı konumdaki tüm insanlara adına isteyebilir.
Bu birçok insanın bilinç altında yatan ona aşılan , doğru olsada olmasada, bir gerçektir.
Ahmet K...
katılıyormmm
köleler olmasaydı bir köle ahlakından bahsedilemezdi demek istediği şey . insanın insanı temel aldığını ve insanı insanların yarattığını demeye çalışıyor . zengin insanlar olmasaydı zengin olmak hayalleşemezdi .
Bence onun düşündüklerini yorumlayacagimiza kendi düşündüklerimi zi katarak daha ilerici olabiliriz bu bir empozedir zaten butun dusuncelerin temelinde empoze etmek yatar sorun kendi fikrimce empoze olayinin yalnis anlasilmasidir biz empozeyi genelde zorlama ve kabul ettirme olarak goruruz halbuki aklini kullanan insan( bana gore akilci oluyor bu dusunceler)bu empozelerin kendi toplumundaki degerlere ve ananelere uygun olanlarini alip gelistirip yaymasi digerkulturlerle yakinlasmasini saglar
ve anlamamizi.verilen orneklerde hemen kotu bazlar alinir uyusturucu alkol veya diger kotululukler ancak bu olusumlarin toplumun bazi etkilerinin ve sorumsuzlugunun bu olaylari olusturdugunu kabul etmek istemezler.Size cok komik bir tezat vereyim esrar icen sahislar adam oldurmezler ancak alkol icen sahislar bunu cok cabuk bir sekilde yapabilirler ve yaparlar.Toplumda cok tuhaf bir olgu olusmustur sigara icecegine alkol ic derler cunku sigara bagimlilik yapar ve yavas yavas oldurur alkol ise kandaki adrenalini artirir ve heyecani artirir yalnis anlama hiddetlenme ve sonrasindaki olaylari hatirlamama gibi acayip etkisi olan insan yapimi katki maddeleri sonuclarini ortaya cikarir.ama yinede tavsiye edilen kotu odur.bunun gibi bir cok ornekler verilebilir.neticede insan sorumlulugu agir bir konudur ve her ortamda bunlar konusulmaz cocuklar duymamalidir onlari leylekler getirmistir ya cocuk ne anlar bu bu tur islerden biz ona cinsel organinin ne ise yaradigini anlatirsak cok ayip ederiz ve gecekleri saklama sorumlulugunu yuklenmis oluruz.neticede sartre denilen sahis siz onu filozof olarak kabul edebilirsiniz gozleri kor olunca yazmayi birakmistir ve kendi dunyasina kapanarak bir filozofun agir bir sorumlulugunu yuklenmistir......Ne kadar sorumluluk duygusu tasiyan bir filozof...... bence dogustan goremeyenlerin veya yasama 4 elle sarilan sakat veya ozurlu insanlarin takip edip hayatlarinin her alanina sokmalari gereken bir filozof.... YA ARKADASLAR BİZİM FUZULİNİN LEYLA VE MECNUNU OKUYUN DERİM. Polatkan ARI