Soru 51 : Descartes'tan sonra, felsefe hangi yönlerde gelişti?
|
|
Descartes,hakikate ulaşmada, sağlam bilgiler edinmede,düşüncenin ve bilincin taşıdığı önemi ortaya koymuştu.Varlık hakkındaki açıklamaları, bu düşünceden ve bilinçlen, yani ben'den ve özneden kalkarak yapıyordu. Bir şeyin mevcudiyeti ve hakikiliği; bilince dayanılarak ortaya konabilirdi.
Bilinç ve düşünce, sadece duyuların verdikleriyle yetinmek, onların sağladıkları bilgileri sadece kabul etmek durumunda değildi; bu verileri işlemek, şekillendirmek, bir sistem haline sokmak zorundaydı. Bilinç ve düşünceye Descartes felsefesinde verilen bu önem, daha sonraları felsefî düşüncenin kendi kendisi üzerine dönmesi; bilince ve düşünceye yönelmesi sonucunu doğurmuştur. Ama Descartes'ın aynı zamanda, düşünceden bağımsız ve mekanik nedenlerle işleyen bir madde dünyasını da kabul ettiğini söyledik. Filozofun bu görüşü de gözlem ve deneye dayanan; elde ettiği bilgileri matematik formüller halinde yani nicelikler halinde açıklamak amacını güden tabiat bilimleri üzerinde olumlu bir etki yapmıştır.
Felsefe açısından, ruha, düşünceye ve bilince verilen önem, idealist ya da spiritüalist akımların gelişmesine önayak oldu. Malebranche, Leibniz, Maine de Biran, Bergson, Husserl gibi filozoflar, Descartes'ın felsefesindeki bu yanı yorumlayarak geliştirdiler. Filozofun, maddeci yanı ise Diderot, Heivetius, Marx gibi düşünürlerin fikirleri üzerinde etkili oldu. Bundan ötürü, Descartes -sonrası batı felsefesi, günümüze kadar, genel olarak bu iki ayrı yönde gelişme göstermiştir.
Bilinç ve düşünce, sadece duyuların verdikleriyle yetinmek, onların sağladıkları bilgileri sadece kabul etmek durumunda değildi; bu verileri işlemek, şekillendirmek, bir sistem haline sokmak zorundaydı. Bilinç ve düşünceye Descartes felsefesinde verilen bu önem, daha sonraları felsefî düşüncenin kendi kendisi üzerine dönmesi; bilince ve düşünceye yönelmesi sonucunu doğurmuştur. Ama Descartes'ın aynı zamanda, düşünceden bağımsız ve mekanik nedenlerle işleyen bir madde dünyasını da kabul ettiğini söyledik. Filozofun bu görüşü de gözlem ve deneye dayanan; elde ettiği bilgileri matematik formüller halinde yani nicelikler halinde açıklamak amacını güden tabiat bilimleri üzerinde olumlu bir etki yapmıştır.
Felsefe açısından, ruha, düşünceye ve bilince verilen önem, idealist ya da spiritüalist akımların gelişmesine önayak oldu. Malebranche, Leibniz, Maine de Biran, Bergson, Husserl gibi filozoflar, Descartes'ın felsefesindeki bu yanı yorumlayarak geliştirdiler. Filozofun, maddeci yanı ise Diderot, Heivetius, Marx gibi düşünürlerin fikirleri üzerinde etkili oldu. Bundan ötürü, Descartes -sonrası batı felsefesi, günümüze kadar, genel olarak bu iki ayrı yönde gelişme göstermiştir.
