Parmenides diyaloğunun 8 hipotezi

 

Parmenides’in 8 Hipotezi (kısaca)

1. Hipotez 1 – Eğer “Bir” varsa:
   “Bir” yalnızca kendisidir, hiçbir niteliği yoktur, ne zamanda ne mekânda bulunur. Tanımlanamaz.
   → Yani “Bir” mutlak soyutluk, saf birliktir.

2. Hipotez 2 – Eğer “Bir” varsa, diğerleriyle ilişkili olarak:
   “Bir”, hem birdir hem çoktur; hem vardır hem yoktur; hem değişir hem değişmez.
   → Burada paradoks başlar: Varlık ve yokluk birlikte düşünülebilir.

3. Hipotez 3 – Eğer ‘Bir’ vardır ama kendi açısından ele alınırsa:
   “Bir” varlığa sahip olamaz; çünkü varlık, “Bir”den farklı bir şeydir.
   → Bu durumda “Bir” aslında var olamaz.

4. Hipotez 4 – Eğer ‘Bir’ vardır, diğerleriyle birlikte düşünülürse:
   “Bir” diğerleriyle ilişkili olarak hem birdir hem çoktur.
   → Yine çelişki: “Bir”in birliği çokluğu doğurur.

5. Hipotez 5 – Eğer ‘Bir’ yoksa:
   O zaman “Bir” hakkında konuşulamaz; fakat “yokluğu” bile bir tür varlık anlamına gelir.
   → Yokluk bile bir anlamda “varlık” taşır.

6. Hipotez 6 – Eğer ‘Bir’ yoksa, diğerleri açısından:
   O zaman diğerleri hem görünür hem görünmez; hem vardır hem yoktur.
   → “Bir”in yokluğu, geri kalan her şeyi belirsiz kılar.

7. Hipotez 7 – Eğer ‘Bir’ yoksa, ama düşüncede varsayılırsa:
   Diğer şeyler sonsuz çeşitlilikte görünür; sınırsız çokluk oluşur.
   → Bir’in yokluğu kaos ve sınırsız çokluk doğurur.

8. Hipotez 8 – Eğer ‘Bir’ yoksa, hiçbir şey yoktur:
   Hem “Bir” hem de “diğerleri” tamamen ortadan kalkar.
   → Nihai sonuç: Mutlak hiçlik.

Bunun yaratıcı güç ile ilişkisi

• Eğer “Bir” varsa → Yaratıcı güç (düzenleyici ilke) ondan türetilir.

• Eğer “Bir” yoksa → Ne yaratıcı güç ne de düzenli varlık mümkündür.

• Ama her hipotezde “Bir” hem var gibi, hem yok gibi çıkar.

• Yani yaratıcı güç kesin, katı bir varlık temeline dayanmaz; onun kaynağı da paradoksaldır.

Sonuç

Platon’un “Parmenides”te yaptığı şey aslında şudur:

• Timaios’ta verdiği net cevap (Demiurgos + İdealar) burada çürütülür gibi görünür.

• “Bir” (ve dolayısıyla yaratıcı güç) hem varlık hem yokluk arasında gidip gelen bir ilkedir.

• Bu, mutlak metafiziğin bile sorgulanabilir olduğunu gösterir.