Soru 47 : «Metot Şüphesi» nedir?

Bacon'ın yanı sıra, yeniçağlar felsefesinin bir başka büyük temsilcisi, fransız filozofu Rene Descartes'dır (1596 - 1650). Bu düşünüre göre, filozofun görevi, sağlam bilgilerin elde edilmesini sağlayacak temelleri kurmaktır. Filozof, bilgi alanında, her şeyden şüphe edecek, her şeye yeni baştan başlayacaktır. Duyuların sağladığı şüpheli ve aldatıcı bilgilerden, çevremizin etkisinde kalarak kabul ettiğimiz basmakalıp görüşlerden, inançlardan, değerlerden ve bütün geleneklerden sıyrılmamız zorunludur.

Filozof, hakikati tek başına bulmaya çalışmalıdır. Ama bu, filozofun, soyut ve dünya ile ilintisiz bir fikir yapısı kurması demek değildir. Asıl amaç, insana yararlı olacak sağlam bilgilerin ortaya konulmasıdır; bu bilgilere ulaştıracak yolların ve ilkelerin belirtilmesidir. Böylece, hem felsefe, hem tabiat bilimi hem de aıhlâk alanında, insanoğlunun işine yarayacak ve mutlu bir hayat sürmesini sağlayacak temeller ortaya konmuş olacaktır. Descartes, tıpkı şüpheci filozoflar gibi işe başlamaktadır. Bildiğimiz her şeyden şüphe etmekte; her şeyi inkâr etmekte, dışımızdaki varlıkların mevcut olup olmadığını bile bilemeyeceğimizi ileri sürmektedir. Ama filozofun amacı, insan düşüncesinin sağlam bilgiler elde edemeyeceğini göstermek değildir. Descartes, tıpkı matematikteki gibi apaçık bilgilere, felsefe alanında da ulaşmak için şüphe eder. Onun şüphesi, sağlam bilgilere varmamızı mümkün kılacak bir araçtır. Filozofa göre, bu şüphe aracılığı ile, felsefede de kesin bilgilere ulaşırız. Demek ki Descartes'ın «şüphesi» metodunun bir parçasıdır; bir «metod şüphesi»'dir.