Klaus ZWEILING ( 1900-1968 )
|
|
Demokratik Alman filozof Zvveiling'in bilimsel maddeci felsefenin gelişimi ve araştırılmasına büyük katkıları vardı.Zvveiling, matematik ve fizik öğrenim görmüş (1918-22), daha sonra çeşitli işçi gazetelerinde çalışmış, «Birlik» dergisinin yöneticiliğini yapmış (1949-55), «Maddecilik ve Doğa Bilimleri» dergisini çıkarmış, 1949'da Humboldt Üniversitesi felsefe doçenti, 1955'de de diyalektik ve tarihsel maddecilik profesörü olmuş; ayrıca Humboldt ve Leipzig Üniversiteleri Felsefe Kurumu Yöneticiliği (1955-60/1960-65) ve DAC Felsefe Kurumları Kurultayı başkanlığı (1959-68) yapmıştır.
Zvveiling'in 1920 yıllarında başlıca araştırma alanı matematik sorunlarıydı. 1920'lerden sonra bilimsel maddeci felsefeyi kendi başına öğrenen Zvveiling, Almanya'daki ilk bilimsel maddeci felsefe doçentlerindendir. 1940'larda ise felsefe ile tikel bilimler arasındaki ilintilerin, özellikle de diyalektik ve tarihsel maddecilik ile doğa bilimleri arasındaki ilişkilerin kuramsal olarak açıklanışına büyük bir önem vermiştir. «Fizikalist idealizmce ilgili tartışmalarda yer alışı yanısıra, tikel bilimlere ilişkin bilgikuramsal ve felsefi sorunlarla uğraşarak, bilimsel maddeci bilgi kuramının gelişmesine katkılarda bulunmuş; 1955'ten sonra ise, bütün bütüne felsefi çalışmalara, özellikle de doğa bilimlerine'ilişkin felsefi sorunların ele alınışına yönelmiştir. Zvveiling'in başlıca bir yönü de eğitici alandaki etkileridir, birçok bilim adamı bilimsel dünyagörüşü içinde sağlam bir eğitim almış olmalarını Zvveiling'e borçludurlar.
Leipzig'a atandıktan sonra ise, ordaki felsefe kurumu öğrencilerinin Bloch'un felsefe anlayışına karşı çıkan görüşlerini ortaya koymalarına destek olmuştur. Maddeye ilişkin mekanikçi anlayışlar karşısında da tavır alan Zvveiling, 1947'de DAC'taki bilimsel maddeci filozoflar «ırasında yer alan madde üstündeki tartışmayı başlatmıştır. Maddenin kendi özellik ve bağıntılarıyla olan ilintisi yanısıra, modern fizikte elde edilen sonuçlar üstüne de yapılan tartışmalarda, idealist ve mekanikçi anlayışların üstesinden gelinerek, Lenin'in felsefedeki madde anlayışı ortaya konup yerleştirilmiştir. Zvveiling'in kendisi de başlarda mekanikçi anlayışlardan kendisini kurtaramamış, enerjiyi «cevherleştirerek», maddeyi «nesnel gerçekliğin öznesi» olarak almıştır. 1950'lerden sonra Lenin'in madde kavramı üstüne yazdığı yazı ise geniş yankılar uyandırmıştır. Zvveiling, bu yazısında, mekanikçi maddeciliğin tarihsel yerini de göstererek, madde kavramının aelişimini çözümlemekte, mekanikçi maddeciliğin diyalektik maddecilikle aşılmasındaki zorunluluğu ortaya koymaktaydı. Modern fizikte elde edilen sonuçların Lenin'in madde kavramını doğruladığını göstererek, madde kavramının daha «tam ve eksiksiz» bir tanımını veriyordu: «Madde, özne olarak gerek, nesnel varolandır, maddenin temel özellikleri olmakla birlikte, madde, hiçbir zaman herhangi başka bir şeyin temel özelligi, yüklemi değildir. Ne var ki, özne ile yüklem arasında yapılan bu ayrımlama, maddeci konumu pekiştirmeye yetmiyordu. Bu ayrımlama sonunda, felsefenin temel sorusu, madde ile maddenin özellikleri arasındaki ilintiye götürülmüş oluyor, böylelikle de, temel özelliklerin cevheri ya da taşıyıcısı olarak madde kavramına herhangi bir smır tanıma olanağı ortadan kalkmış oluyordu.
Zweiling toplumsal gelişimin yasallıklarıyla da özellikle ilgilenmiş, başlıcalıkla da insanların toplumsal eyfemlerinde zorunluluk ile özgürlük arasındaki ilintiyi ele almış; bu doğrultuda da, (Bloch ile Harich'in) karşıt anlayışlarına karşı, bilimsel maddeci özgürlük sorununun toplumsal ve siyasal içeriğini vurgulayarak ortaya koymuştur.
Zweiling, Demokratik Alman filozoflarının Uluslararası Felsefe Dernekleri Federasyonu'na üye olarak alınmasına büyük ölçüde katkıda bulunmuş, Demokratik Alman filozoflarını birçok uluslararası felsefe kurultaylarında temsil etmiş, 1958'de Venedik XII. Uluslararası Felsefe Kuruitayı'na giden üye topluluğuna başkanlık yaparak, «Doğanın Dönüşüme Uğratılmasında ve Doğaya Egemen Olunmasında İnsanın Yaratıcı Gücü» konulu bir bildiri sunmuş; 1963'te DAC'ta düzenlenen XIII. Uluslararası Felsefe Kurultayı'nda da topluluk başkanlığı yaparak, «İnsan Varlığının Özü Üstüne» adlı bir bildiri, 1968'de Viyana'daki XIV. Kurultay'da ise «Özgürlük: Sorumluluk ve Yargı Verme» adlı bir bildiri sunmuştur. Zweiiing'in çalışmaları birçok yabancı dillere çevrilerek yayınlanmıştır.
YAPITLARI : Materiâlismus und Naturvvissenschaften (Maddecilik ve Doğa bilimleri), 1948; Dialektischer Materialismus und theoretische Physik (Diyalektik Maddecilik ve Kuramsal fizik), 1950; Freiheit und Notwendigceit (Özgürlük ve Zorunluluk), 1956; Der leninische Mateiebegriff und seine Bestatigung durch die moderne physik (Lenin'in Madde Kavramı ve Modern Fizikte Bunun Doğrulanışı), 1956; Die Deutsche burgerliche Philosophİe (20.Yüzyılda Alman Burjuva Felsefesi), ortak-yazar, 1958; Die deutsche Philosophİe nach 1945 (1945'ten Sonra Alman Felsefesi), 1961; Die deutsche Philosophİe von 1895 - 1917 -(1895 - 1917 Yılları Arasında Alman Felsefesi), 1962.
Zvveiling'in 1920 yıllarında başlıca araştırma alanı matematik sorunlarıydı. 1920'lerden sonra bilimsel maddeci felsefeyi kendi başına öğrenen Zvveiling, Almanya'daki ilk bilimsel maddeci felsefe doçentlerindendir. 1940'larda ise felsefe ile tikel bilimler arasındaki ilintilerin, özellikle de diyalektik ve tarihsel maddecilik ile doğa bilimleri arasındaki ilişkilerin kuramsal olarak açıklanışına büyük bir önem vermiştir. «Fizikalist idealizmce ilgili tartışmalarda yer alışı yanısıra, tikel bilimlere ilişkin bilgikuramsal ve felsefi sorunlarla uğraşarak, bilimsel maddeci bilgi kuramının gelişmesine katkılarda bulunmuş; 1955'ten sonra ise, bütün bütüne felsefi çalışmalara, özellikle de doğa bilimlerine'ilişkin felsefi sorunların ele alınışına yönelmiştir. Zvveiling'in başlıca bir yönü de eğitici alandaki etkileridir, birçok bilim adamı bilimsel dünyagörüşü içinde sağlam bir eğitim almış olmalarını Zvveiling'e borçludurlar.
Leipzig'a atandıktan sonra ise, ordaki felsefe kurumu öğrencilerinin Bloch'un felsefe anlayışına karşı çıkan görüşlerini ortaya koymalarına destek olmuştur. Maddeye ilişkin mekanikçi anlayışlar karşısında da tavır alan Zvveiling, 1947'de DAC'taki bilimsel maddeci filozoflar «ırasında yer alan madde üstündeki tartışmayı başlatmıştır. Maddenin kendi özellik ve bağıntılarıyla olan ilintisi yanısıra, modern fizikte elde edilen sonuçlar üstüne de yapılan tartışmalarda, idealist ve mekanikçi anlayışların üstesinden gelinerek, Lenin'in felsefedeki madde anlayışı ortaya konup yerleştirilmiştir. Zvveiling'in kendisi de başlarda mekanikçi anlayışlardan kendisini kurtaramamış, enerjiyi «cevherleştirerek», maddeyi «nesnel gerçekliğin öznesi» olarak almıştır. 1950'lerden sonra Lenin'in madde kavramı üstüne yazdığı yazı ise geniş yankılar uyandırmıştır. Zvveiling, bu yazısında, mekanikçi maddeciliğin tarihsel yerini de göstererek, madde kavramının aelişimini çözümlemekte, mekanikçi maddeciliğin diyalektik maddecilikle aşılmasındaki zorunluluğu ortaya koymaktaydı. Modern fizikte elde edilen sonuçların Lenin'in madde kavramını doğruladığını göstererek, madde kavramının daha «tam ve eksiksiz» bir tanımını veriyordu: «Madde, özne olarak gerek, nesnel varolandır, maddenin temel özellikleri olmakla birlikte, madde, hiçbir zaman herhangi başka bir şeyin temel özelligi, yüklemi değildir. Ne var ki, özne ile yüklem arasında yapılan bu ayrımlama, maddeci konumu pekiştirmeye yetmiyordu. Bu ayrımlama sonunda, felsefenin temel sorusu, madde ile maddenin özellikleri arasındaki ilintiye götürülmüş oluyor, böylelikle de, temel özelliklerin cevheri ya da taşıyıcısı olarak madde kavramına herhangi bir smır tanıma olanağı ortadan kalkmış oluyordu.
Zweiling toplumsal gelişimin yasallıklarıyla da özellikle ilgilenmiş, başlıcalıkla da insanların toplumsal eyfemlerinde zorunluluk ile özgürlük arasındaki ilintiyi ele almış; bu doğrultuda da, (Bloch ile Harich'in) karşıt anlayışlarına karşı, bilimsel maddeci özgürlük sorununun toplumsal ve siyasal içeriğini vurgulayarak ortaya koymuştur.
Zweiling, Demokratik Alman filozoflarının Uluslararası Felsefe Dernekleri Federasyonu'na üye olarak alınmasına büyük ölçüde katkıda bulunmuş, Demokratik Alman filozoflarını birçok uluslararası felsefe kurultaylarında temsil etmiş, 1958'de Venedik XII. Uluslararası Felsefe Kuruitayı'na giden üye topluluğuna başkanlık yaparak, «Doğanın Dönüşüme Uğratılmasında ve Doğaya Egemen Olunmasında İnsanın Yaratıcı Gücü» konulu bir bildiri sunmuş; 1963'te DAC'ta düzenlenen XIII. Uluslararası Felsefe Kurultayı'nda da topluluk başkanlığı yaparak, «İnsan Varlığının Özü Üstüne» adlı bir bildiri, 1968'de Viyana'daki XIV. Kurultay'da ise «Özgürlük: Sorumluluk ve Yargı Verme» adlı bir bildiri sunmuştur. Zweiiing'in çalışmaları birçok yabancı dillere çevrilerek yayınlanmıştır.
YAPITLARI : Materiâlismus und Naturvvissenschaften (Maddecilik ve Doğa bilimleri), 1948; Dialektischer Materialismus und theoretische Physik (Diyalektik Maddecilik ve Kuramsal fizik), 1950; Freiheit und Notwendigceit (Özgürlük ve Zorunluluk), 1956; Der leninische Mateiebegriff und seine Bestatigung durch die moderne physik (Lenin'in Madde Kavramı ve Modern Fizikte Bunun Doğrulanışı), 1956; Die Deutsche burgerliche Philosophİe (20.Yüzyılda Alman Burjuva Felsefesi), ortak-yazar, 1958; Die deutsche Philosophİe nach 1945 (1945'ten Sonra Alman Felsefesi), 1961; Die deutsche Philosophİe von 1895 - 1917 -(1895 - 1917 Yılları Arasında Alman Felsefesi), 1962.
