Mikhail OMELYANOVSKİ ( 1904 -1979 )
|
|
Sovyet filozof Omelyanovski, maddeci diyalektik sorunları ile doğa bilimlerine ilişkin felsefi sorunlar uzmanıdır. Felsefe ve doğa bilimlerinin yanı sıra fizik öğrenimi de görmüş olan Omelyanovski, 1944'te felsefe bilimleri doktoru, 1946'da da profesörü olmuştur. 1931'de Kimya Teknolojisi Kurumu Felsefe Kürsüsü yöneticiliğinde bulunmuş, daha sonra Bilimler Akademisi Felsefe Kurumu'nda çalışmalarını sürdürmüş, 1946'da Ukrayna Felsefe Kurumu'nun kurulmasına katılarak, hem bu kurumun, hem de Bilimler Akademisi'nin burdakî bölümünün ilk yöneticisi olmuş; daha sonra Ukrayna Bilimler Akademisi Felsefe Kurumu Doğa Bilim Felsefesi Bölümü başkanlığı, 1955'ten sonra yaşamının bitişine kadar da Moskova Bilimler Akademisi Felsefe Kurumu ile Doğabilimleri Felsefi Sorunlar Bölümü başkanlığı yapmıştır.
Omelyanovski, bilimsel maddeci felsefenin çeşitli sorunlarını ele alan, yayınladığı 250'den çok çalışmada, doğabilimlerine özellikle de fiziğe ilişkin felsefi sorunlarla uğraşmıştır. Bu çalışmalar, fiziksel bilginin özgüllüğü anlayışına ilişkin temel düşüncelerin yorumsal anlamını ele aldığı kadar, (görecelik kuramı, kuantum fiziği, temel parçacıklar fiziği gibi) modern fizik kuramlarının diyalektik maddeciliğin yaratıcı yönden ileriye doğru götürülmesindeki önemini vurgular. Omelyanovski, özellikle, fiziksel bilme sürecinde özne-nesne sorununu incelemiş; süreklilik ile süreksizliğin, görecelik ve mutlaklığın birliği açısından zaman mekan ve madde kavramlarının iç bağıntısı üstüne bir dizi özgün düşünce ortaya koymuş; fizik kuramında aksiyomatik yöntemin özüyle uğraşarak, ölçüm kuramının felsefi yönünü çözümlemiştir.
Ornelyanovski'nin araştırma çalışmalarının yanı sıra, pedagoji alanındaki etkinlikleri de, doğabilimciler ile filozofların yaratıcı yönden yakın bir işbirliği kurmalarına büyük ölçüde katkıda bulunmuştur. Gerek «Bilimler Akademisi Dergisi» yazı kurulu üyesi olarak, gerek çeşitli toplu bilimsel araştırmaların başında görev almış birisi olarak, doğabilimlerine ilişkin felsefi sorunların araştınlışına geniş katkılarda bulunmuştur. Omelyanovski, bu alanda çıkan iki yayın dizisinin, «Diyalektik Maddecilik ve Doğa bilimleri» (1963-73) ile «Maddeci Diyalektik: Modern Doğa Bilimlerinde Mantık ve Metodolojinin (1976-79) de yöneticiliğini yapmıştır. Omelyanovski, ayrıca doğabilimsel felsefî sorunlar üstünde çalışan filozofların öbür ülkelerdeki bilim adamlarıyla yakından bilimsel işbirliği içinde çalışmalarına da öncülük etmiştir.
YAPITLARI : Kuantum Mekaniğinin Felsefi Sorunları,1956; Çağda; Fizikte Diyalektik', 1973.
Omelyanovski, bilimsel maddeci felsefenin çeşitli sorunlarını ele alan, yayınladığı 250'den çok çalışmada, doğabilimlerine özellikle de fiziğe ilişkin felsefi sorunlarla uğraşmıştır. Bu çalışmalar, fiziksel bilginin özgüllüğü anlayışına ilişkin temel düşüncelerin yorumsal anlamını ele aldığı kadar, (görecelik kuramı, kuantum fiziği, temel parçacıklar fiziği gibi) modern fizik kuramlarının diyalektik maddeciliğin yaratıcı yönden ileriye doğru götürülmesindeki önemini vurgular. Omelyanovski, özellikle, fiziksel bilme sürecinde özne-nesne sorununu incelemiş; süreklilik ile süreksizliğin, görecelik ve mutlaklığın birliği açısından zaman mekan ve madde kavramlarının iç bağıntısı üstüne bir dizi özgün düşünce ortaya koymuş; fizik kuramında aksiyomatik yöntemin özüyle uğraşarak, ölçüm kuramının felsefi yönünü çözümlemiştir.
Ornelyanovski'nin araştırma çalışmalarının yanı sıra, pedagoji alanındaki etkinlikleri de, doğabilimciler ile filozofların yaratıcı yönden yakın bir işbirliği kurmalarına büyük ölçüde katkıda bulunmuştur. Gerek «Bilimler Akademisi Dergisi» yazı kurulu üyesi olarak, gerek çeşitli toplu bilimsel araştırmaların başında görev almış birisi olarak, doğabilimlerine ilişkin felsefi sorunların araştınlışına geniş katkılarda bulunmuştur. Omelyanovski, bu alanda çıkan iki yayın dizisinin, «Diyalektik Maddecilik ve Doğa bilimleri» (1963-73) ile «Maddeci Diyalektik: Modern Doğa Bilimlerinde Mantık ve Metodolojinin (1976-79) de yöneticiliğini yapmıştır. Omelyanovski, ayrıca doğabilimsel felsefî sorunlar üstünde çalışan filozofların öbür ülkelerdeki bilim adamlarıyla yakından bilimsel işbirliği içinde çalışmalarına da öncülük etmiştir.
YAPITLARI : Kuantum Mekaniğinin Felsefi Sorunları,1956; Çağda; Fizikte Diyalektik', 1973.
