FİLOZOFLARDAN KISA METİNLER - Bölüm 5
|
|
"İlk Felsefe" ve Varlık Olarak Varlık.
- ARÎSTO
A) Tanımak ve bilmek için tanımak ve bilmek: en üst bilinebilir bilimin temel özelliği budur; çünkü bilmek için bilmek isteyen kişi tercihen tam bilimi yani en üst derecedeki bilinebilirin bilimim seçecektir. Oysa, en üst derecedeki bilinebilir olan ilkeler ve nedenlerdir; diğer şeyler onlar aracılığıyla ve onlardan sonra bilinir ve ilkeler ve nedenler, onlara tabi olan diğer şeyler tarafından bilinmezler. En üst ve her bağımlı bilime üstün olan bilim, herşeyin hangi amaçla yapılmasının gerektiğini bilen bilimdir. Ve bu amaç...
Geleneksel Metafiziğin Sorunları
- ANDRS CRESSON
insan kendine bir seri metafizik sorular sorar. Bu sorular hem birbirlerine bağlıdır, hem de birbirlerinden ayrıdır. Birincisi etkin nedenler üzerine düşünmeden doğrudan kaynaklanmıştır. Varım; o halde varolmam nereden kaynaklanıyor? Bir evren var; o halde bir tane evren olması nereden kaynaklanıyor? Varlık var; o halde varlığın varolması nereden kaynaklanıyor?...
Eleştirel Metafizik
- KANT
Metafizik, aklın doğal bir durumu olarak gerçektir ama aynı zamanda yalnız ve kendi içinde ele alındığında diyalektik ve aldatıcıdır. O halde bundan bellibaşlı ilkeleri çıkarmak ve kullanımı içinde kuşkusuz doğal olan ama daha az yanlış olmayan yanılgıyı sürdürmek, hiçbir zaman bir bilime ulaştıramaz ama içinde bir okulun diğerini gc çebileceği ama hiçbirinin hiçbir zaman haklı ve sürekli bir başarı elde edemeyeceği faydasız bir diyalektik sanata ulaştırabilir....
Metafizik ve Deney
- ARTHUR SCHOPENHAUER
Metafizikten, deneyi yani verili olayları aşan bir bilgi olma savında olan ve doğanın şu veya bu yönde ne aracılığıyla koşullandığım veya daha basit konuşmak gerekirse doğanın arkasında olan ve onu mümkün hale getiren şeyi göstermeye yönelen herşeyi anlıyorum. ... Uygar toplumlarda kabaca birinin kendinde doğrulamasını taşıdığı ve diğerinin bunu kendi dışında taşıdığı anlamında birbirinden ayrılan iki tür metafiziği buluyoruz. [Schopenhauer "popüler metafizikler" diye adlandırdığı ikincisini dinlerle ve birincisini felsefeyle özdeşleştiriyor.] ...
Metafizik, Bilim ve Gerçek
-BERGSON
A) Bir mutlak ancak bir sezginin içinde verilebilir, buna karşın kalan şeylerin hepsi analize dayanır.... Bunu kabul ettikten sonra, pozitif bilimin genel olarak analiz yapma işlevi olduğu kolaylıkla görülecektir. O halde herşeyden önce semboller üzerinde çalışır. Hatta doğa bilimlerinin en somutu olan yaşam bilimleri canlı varlıkların, organlarının, anatomik unsurlarının görünür biçimleriyle yetinirler, içimleri birbirleriyle karşılaştırır, karmaşıkları en yalınlara indirger ve nihayet yaşamın işlemesini görünen sembolü içinde incelerler. Aksine, gerçeği...
Hiçlik Olarak Varlık
- MARTIN HEIDEGGER
Metafizik, sorguladığı varolanı, varolan olarak ve bütünüyle ele geçirmek için aşan sorudur. Hiçlik üzerine soru sorulduğunda, bu anlamda varolan bütünü içinde ele alındığı sürece aşılır. Böylece bu soru, metafizik bir soru olarak gerçekleşmektedir. Bu tür soruların iki özelliğini vermiştik. Bir taraftan, her metafizik soru...
Gizem Olarak Varlık
- GABRIEL MARCEL
-17 Ekim 1922-
İşte kitabımın genel çizgileri:
1) Metafizik olarak ilk olan şeyin olabilir soruşturması yoktur...
2) Metafizik gereksinimin aşkınsal bir merak gibi olduğu yorumunu yoketmek; bu gereksinim daha çok bir özlemdir, bir varlık özlemidir. Varlığa düşünce aracılığıyla sahip olmayı amaçlar...
Metafizik Ve Duygu
- JEAN WAHL
Fiziğin ötesinde birşeyler var ve belki de insanın çaresiz ve reddedilemez olarak yöneldiği şey aynı zamanda fiziğin berisinde olan birşeydir. Aynı zamanda Fransa'da boşuna bu sorunların adı değiştirilmiş ve böylece boşuna Genel Felsefe adı altında toplanmıştır, öğrenciler güzel bir sözcük olan metafiziği bırakmak istemiyorlar. Metafizik genel felsefeden...
Belagat yahut Etkili Konuşma Sanatı
- Arthur Schopenhauer
Belagat yahut etkili konuşma sanatı başkalarında bir şeyle ilgili görüşümüzü veya kanaatimizi uyandırma, onların duygu dünyasında o konudaki hissiyatımızı canlandırma ve böylece onu bizimle aynı duyguyu paylaşacak ruh haline sokma yeteneğidir. Bütün bunlar sözcükler sayesinde fikirlerimizin onların kafasına ustalıkla hücumunu sağlayacak şekilde yapılır ve bu akış öyle bir güçle gerçekleştirilir ki onların düşünceleri tuttukları istikameti terk eder ve bizimkilerle aynı yolu takip etmeye başlar. Onların daha önce tuttukları düşünce yolu bizimkinden ne kadar farklıysa bu ustalık eseri başarı da o kadar büyüktür.
