100 Soruda felsefe 71 - 100 arası
|
|
Soru 71 : Kant'tan sonra Alman felsefesi hangi yönlerde gelişti?
Teorik akıl ile pratik (ahlâkî, eylem yapan) aklı birbirinden ayıran Kant felsefesinden sonra ortaya çıkan gelişmeler, bu ayırımın ortadan kaldırılması yönünde gerçekleşti. Jacobi (1743-1819), aklın idelerinin bilgi yoluyla ispatlanamayacağını kabul etti ama....
Soru 72 : Hegel felsefesinin önemi nereden gelir?
George VVilhelm Friedrich Hegel (1770- 1831), alman idealizmine kesin şeklini vermiş; onu mantıkî sonuçlarına kadar geliştirmiştir. Kendinden önce, Fichte ve Schelling gibi filozofların ortaya koydukları görüşleri tutarlı bir sentez içinde ve insan ile evrenin tümünü kapsayacak şekilde....
Soru 73 : «Diyalektik» kelimesi felsefe tarihi boyunca ne gibi anlamlar taşımıştır?
Felsefe tarihi boyunca, «diyalektik» kelimesinin şu üç temel anlamı taşıdığı görülür:
1. Diyalog (karşılıklı konuşma) ve tartışma sanatı,
2. Belli bir akılyürütme, muhakeme, usavurma tarzı,
3. Düşüncede ve varlıkta, çelişme yoluyla değişmenin, oluşun ve gelişmenin ortaya çıkması, evrenin gelişmesinin kanunu ve varlıkların incelenme metodu....
Soru 74 : Hegel'in çıkış noktası nerededir?
Fichte, özneyi ve Ben'i temel olarak kabul etmiş, bütün varlığı bundan türetmeye çalışmıştı. Schelling ise, her şeyin temelinde sadece kendi kendisiyle özdeş olan, şu ya da bu şekle girmemiş, belirlenmemiş, farklılaşmamış mutlak varlığın bulunduğunu söylüyordu....
Soru 75 : Mutlak varlık ile diyalektik gelişme arasında ne gibi bir ilişki vardır?
Hegel'in metodu, yani diyalektik metot da, kendisinden önceki filozoflardan (fichte, Schelling) tamamen farklıdır. Hegel'e göre, mutlak varlık (temel varlık), sadece varolmaklık değildir; bir değişme, gelişme ve ilerlemedir. Mutlak vârlfk, farkların ve karşıtlıkların (antitezlerin) ortaya konulmasıdır. Ama....
Soru 76: Hegel mantık bilimini nasıl anlar?
Filozofa göre, mantık bilimi, aklın sadece kendisinden türettiği kavramların ortaya konması (açıklanması) ve geliştirilmesidir. Bu kavramlar ve kategoriler, hem bizim düşüncemizin hem de varlığın en genel belirlenmeleridir; ilkeleridir. Yani....
Soru 77 : Hegel'e göre tabiat nedir?
Tabiat,farklılaşmış olan yani kendisinden farklı hale gelen ide'dir (mutlak varlıktır). Soyut ve farklılaşmamış halde bulunan kavramın (İde'nin), tek tek varlıklar haline gelerek yani tikelleşerek kendi dışında bir varlık, yani dış bir varlık hâline girişidir. Bundan ötürü, ide'nin....
Soru 78 : Ruh (Zihin) nasıl gelişir?
insan bilincinde, tabiatın ide'den ayrıdüşmüşlüğünün, yabancılaşmasının ortadan kalktığını söyledik.Demek ki,tabiatı hakikati; düşüncede,ruhta,zihinde bulunmaktadır. Tabiat, insanoğlunda, kendisini -bilen varlık, yani sadece kendisinde- varlık değil kendisi - için varlık haline gelmektedir. Ama zihnin....
Soru 79 : Hegel, kendi felsefesini Mutlak Ruh olarak mı görüyordu?
Hegel'in, bütün varlığın temelinde maddî olmayan ve ide,Akıl,Zihin,Ruh diye adlandırdığı mutlak bir gerçeğin bulunduğunu ileri sürdüğünü gördük. Bu mutlak varlık, farklılaşma ve çelişme (olumsuzlama) ile tek tek....
Soru 80 : Hegel'den sonra, felsefi düşünce hangi yönlerde gelişti?
Hegel-sonrası felsefe, marksizm ve varoluşçuluk (egzistansiyalizm) gibi çağdaş ve etkili akımlar bir yana, temel bakımından iki yönde gelişmiştir. Bunlardan biri Kant'ın bilgi yoluyla kavrayamayacağımızı söylediği mutlak varlık (kendinde-şey), hakkındaki....
Soru 81 : Marx ve Engels, Hegel'i nasıl eleştirdiler?
Hegel, İde'nin kendine yabancılaşarak tabiat haline geldiğini ve daha sonra insanın bilincinde yeniden kendine döndüğünü ve özgürlüğe ulaştığını söylüyordu. Böylece, insan yabancılaşmadan kurtulmuş oluyor ve aklın egemenliğinde bulunan, insana yaraşır düzenli....
Soru 82 : Tarih ve toplum gelişmesinin temel ilkesi nedir?
Marx, tarihi ve toplumu yaratanların gerçek ve somut insanlar olduğunu ileri sürüyordu. Tarih, İde tarafından yaratılmamıştı; belli şartlar içinde yaşayan, geçimlerini sağlamak zorunda olan insanlar tarafından yaratılmıştı. İnsanoğlu bir tabiat varlığıydı; tabiat içinde....
Soru 83 : Marx, kendisinden önceki idealist ve maddeci felsefelerin eksik ve hatalı yanlarını nerelerde görüyordu?
Marx'a göre, kendisinden önceki bütün maddeci felsefelerin hatası, insanoğlunu, tabiatın pasif bir sonucu; bir yansısı şeklinde görmesidir. Bu maddecilik, insanın aktif bir varlık olduğunu, tabiatı ve kendini değişikliğe uğrattığını farkedememiştî. insan ile tabiat ve çalışma (ürün) ile insan arasındaki....
Soru 84 : Marksizm bakımından «yabancılaşma» nedir?
Hegel, İde'nin kendisinden uzaklaşarak yani kendisinin dışına çıkıp kendi özüne aykırılaşarak yabancılaştığını söylemişti. Aynı kavram, Marx tarafından da ele alınmıştır. Ama Marx, İde'yi reddettiği ve insanın maddî faaliyetini temel olarak aldığı için, yabancılaşmayı da bu maddî temel içinde aramıştır. Marx'a göre....
Soru 85 : «Maddeci diyalektik», evreni nasıl görür?
Maddeci diyalektiğe göre, evren, hareket halinde maddedir.Bu madde, çatışma ve çelişmelerden geçerek, bütün varlıkları ortaya çıkarmıştır. Biyolojik olaylar da, maddenin bir ürünüdür. Ama evrendeki değişiklik sadece yer değiştirme değişikliği değildir, yani sadece mekanik bir değişiklik değildir. On sekizinci yüzyıl....
Soru 86 : Diyalektik metodun özellikleri nelerdir?
Varolan nesnelerin hepsi birbirleri üzerinde etkide bulunur. Her şey bir biriyle ilinti halindedir ve birbirini etkilemektedir.Bundan ötürü, diyalektik metot, bir nesneyi tek başına ve soyutlayarak değil, öteki varlıklarla ilişkisi içinde,bir bütünün parçası olarak ele alır. Bu,diyalektik metodun....
Soru 87 : «Teori pratikten ayrılmaz» ne demektir?
Marx, insan düşüncesinin hakikate ulaşıp ulaşamayacağı meselesi, soyut olarak değil, insan etkinliği ve faaliyeti yani pratiği (praksisi) gözönüne alınarak çözülebilir der. Yani, bir bilginin doğru olup olmadığını anlamamız için onu pratikte sınamamız gerekir. Pratik, doğru ile yanlışı hakikat ile....
Soru 88 : «Kudretli olmak isteği» ve «insanüstü» teorileri nelerdir?
Schöpenhauer'in etkisi altında kalmış olan alman filozofu Friedrich Nietzsche (1844 - 1900), çağdaş düşünce üzerinde marksizm ve varoluşçuluk gibi akımların yanı sıra en büyük etkiyi tek başına göstermiş düşünürlerden biridir. Nietzsche,felsefesine çıkış noktası olarak....
Soru 89 : Fenomenoloji nedir?
Yirminci yüzyılın başlarında, felsefeyi bir bilim ve bir metafizik olarak yeniden kurma deneyleri yapılmıştır. Böylece Kant'cılığın ya da pozivitizmin, felsefî araştırmaya kapamış olduğu alanın yeniden açılmasına; tabiat bilimlerinin karşısında bağımsız bir felsefenin temellerinin atılmasına çalışılmıştı.Bu denemelerden en önemlisi, Husserrl'in....
Soru 90 : Jean Paul Sartre'a göre «öz» ile «varoluş» arasında ne gibi ilişki vardır?
Sartre, Husserl'in fenomenolojik metodunu uygulayarak varlık problemini araştırmış ve kendi varoluşçuluğunun temellerini ortaya atmıştır. Sartre'ın (1905) çıkış noktalarından biri,insanın varlığı ile öteki nesnelerin varlığı arasındaki farkın incelenmesidir. Filozofa göre....
Soru 91 : Sartre'ın felsefesinde «kendinde - varlık», «kendisi - için varlık» ve «hiçlik» kavramları ne gibi anlamlar taşır?
insanın, önceden belirlenmesine yol açan bir özü ya da tabiatı olmadığını gördük. Oysa, herhangi bir taş parçası, ne ise odur; onun varlığı kendi içine kapanık, dopdolu ve kendisinden başka şey olmayan bir varlıktır....
Soru 92 : Sartre'a göre «özgürlük» ve «sorumluluk» nedir?
insan kendisi - için varlıktır; bilinç ve özgürlüktür. Sartre bu düşünceyi ve özgürlüğün kaçınılmazlığını, «insan özgürlüğe mahkûmdur» sözüyle dile getirir. Hangi şart altında olursak olalım biz özgürüzdür ve kendi kararlarımızla....
Soru 93 : Sartre, kendi varoluşçuluğu ile marksizm arasındaki ilişkiyi nasıl yorumluyor?
Jean Paul Sartre, İkinci Dünya Savaşı sonunda, felsefî eserleriyle olduğu kadar, romanları ve piyesleri ile de, sadece Fransa'da değil bütün dünyada yankılar bırakmış, geniş etki göstermiş bir düşünürdür. 1960 yılından sonra bizde de etkili olmuştur. Sartre'ın mutlak özgürlük ve sorumluluk ahlâkı...
Soru 94 : Russell'e göre felsefenin görevi nedir?
İlk felsefî araştırmalarında, Hegel'in etkisinde kalan ünlü İngiliz düşünürü Bertrand Russell (1872-1970), yüzyılımız ilk on yıllarında, özellikle matematik ve mantık alanındaki eleştirme ve incelemeleri ile büyük bir etki yapmıştır. Russell, her şeyden önce bir mantıkçıdır. Felsefe problemlerine, mantık açısından yanaşır....
Soru 95 : Russeli'ın, üzerinde en fazla durduğu felsefe problemi hangisidir?
Felsefeyi herhangi bir öğreti ileri sürmek olarak değil de, mevcut bilgilerimizin eleştirilmesi ve aydınlatılması olarak anlamasına rağmen, Russell, algılarımız ile fizik nesneler yani dışdünya arasındaki ilinti problemi üzerinde ısrarla durmuş ve bu konuda belli bir tutumu savunmuştur. Filozof....
Soru 96 : Anadolu türk toplumunda felsefenin yeri nedir?
Felsefenin ne olduğunu ve tarih boyunca belli başlı felsefe sorularına verilmiş olan cevapları özet olarak gördük. Burada, en başta ortaya koyduğumuz tanıma dönerek, felsefenin, sürekli bir eleştirme ve arayış; doğruları akıl yoluyla bulmaya çalışan; bilgeliği elde etmeye yönelen....
Soru 97 : Osmanlı «akılcılığından söz edilebilir mi?
Çeşitli ülkelerin ve halkların merkezî bir yönetim altında toplanması ve yüz yıllar boyunca birlik halinde yönetilmesi ancak, pratik ve «akılcı» yanı ağır basan bir dünya görüşü ile mümkün olabilirdi. Aslında, Osmanlı İmparatorluğunda belirgin bir...
Soru 98 : Anadolu türk toplumunda felsefe niçin ortaya çıkmamıştır?
Felsefeyi kendi başına gelişen bir araştırma çabası gibi ele aldık. Felsefenin toplumsal köklerine değinmedik. Okurun dikkatini dağıtmamak ve doğrudan doğruya felsefî düşünceye yöneltmek istediğimiz için yaptık bunu. Aslında, en teorik....
Soru 99 : Sınıf mücadelesinin ve «fert» olmanın felsefe bakımından taşıdığı önem nedir?
Tam anlamıyla fert haline gelmeyiş ise, «felsefî» düşüncenin ortaya çıkamayışını açıklar. Çünkü, bu tür bir toplumda yaşayan insan, kendini, toplum gerçeklerinden ve ideolojik fikir dünyasından yeterince ayıramamakta; hür ve eleştirici bir düşünceye ulaşamamaktadır; böyle bir ihtiyacı duyamamaktadır.Bu ferdin fikrî....
Soru 100 : Batıcılık akımı içinde ortaya çıkan felsefî görüşler ne gibi özellikler taşır?
Anadolu türk toplumunun, yapısı gereği, felsefî düşünceden çok, geleneksel dinî görüşlere ve ideolojiye yer veren bir toplum olduğunu açıklamaya çalıştık. Ne var ki, bizde, aşağı yukarı iki yüz yıldan beri sürdürülmekte olan ve «ıslâhat», «batılılaşma» ya da «muasırlaşma» diye adlandırılan bir hareket vardır ve bu....
Teorik akıl ile pratik (ahlâkî, eylem yapan) aklı birbirinden ayıran Kant felsefesinden sonra ortaya çıkan gelişmeler, bu ayırımın ortadan kaldırılması yönünde gerçekleşti. Jacobi (1743-1819), aklın idelerinin bilgi yoluyla ispatlanamayacağını kabul etti ama....
Soru 72 : Hegel felsefesinin önemi nereden gelir?
George VVilhelm Friedrich Hegel (1770- 1831), alman idealizmine kesin şeklini vermiş; onu mantıkî sonuçlarına kadar geliştirmiştir. Kendinden önce, Fichte ve Schelling gibi filozofların ortaya koydukları görüşleri tutarlı bir sentez içinde ve insan ile evrenin tümünü kapsayacak şekilde....
Soru 73 : «Diyalektik» kelimesi felsefe tarihi boyunca ne gibi anlamlar taşımıştır?
Felsefe tarihi boyunca, «diyalektik» kelimesinin şu üç temel anlamı taşıdığı görülür:
1. Diyalog (karşılıklı konuşma) ve tartışma sanatı,
2. Belli bir akılyürütme, muhakeme, usavurma tarzı,
3. Düşüncede ve varlıkta, çelişme yoluyla değişmenin, oluşun ve gelişmenin ortaya çıkması, evrenin gelişmesinin kanunu ve varlıkların incelenme metodu....
Soru 74 : Hegel'in çıkış noktası nerededir?
Fichte, özneyi ve Ben'i temel olarak kabul etmiş, bütün varlığı bundan türetmeye çalışmıştı. Schelling ise, her şeyin temelinde sadece kendi kendisiyle özdeş olan, şu ya da bu şekle girmemiş, belirlenmemiş, farklılaşmamış mutlak varlığın bulunduğunu söylüyordu....
Soru 75 : Mutlak varlık ile diyalektik gelişme arasında ne gibi bir ilişki vardır?
Hegel'in metodu, yani diyalektik metot da, kendisinden önceki filozoflardan (fichte, Schelling) tamamen farklıdır. Hegel'e göre, mutlak varlık (temel varlık), sadece varolmaklık değildir; bir değişme, gelişme ve ilerlemedir. Mutlak vârlfk, farkların ve karşıtlıkların (antitezlerin) ortaya konulmasıdır. Ama....
Soru 76: Hegel mantık bilimini nasıl anlar?
Filozofa göre, mantık bilimi, aklın sadece kendisinden türettiği kavramların ortaya konması (açıklanması) ve geliştirilmesidir. Bu kavramlar ve kategoriler, hem bizim düşüncemizin hem de varlığın en genel belirlenmeleridir; ilkeleridir. Yani....
Soru 77 : Hegel'e göre tabiat nedir?
Tabiat,farklılaşmış olan yani kendisinden farklı hale gelen ide'dir (mutlak varlıktır). Soyut ve farklılaşmamış halde bulunan kavramın (İde'nin), tek tek varlıklar haline gelerek yani tikelleşerek kendi dışında bir varlık, yani dış bir varlık hâline girişidir. Bundan ötürü, ide'nin....
Soru 78 : Ruh (Zihin) nasıl gelişir?
insan bilincinde, tabiatın ide'den ayrıdüşmüşlüğünün, yabancılaşmasının ortadan kalktığını söyledik.Demek ki,tabiatı hakikati; düşüncede,ruhta,zihinde bulunmaktadır. Tabiat, insanoğlunda, kendisini -bilen varlık, yani sadece kendisinde- varlık değil kendisi - için varlık haline gelmektedir. Ama zihnin....
Soru 79 : Hegel, kendi felsefesini Mutlak Ruh olarak mı görüyordu?
Hegel'in, bütün varlığın temelinde maddî olmayan ve ide,Akıl,Zihin,Ruh diye adlandırdığı mutlak bir gerçeğin bulunduğunu ileri sürdüğünü gördük. Bu mutlak varlık, farklılaşma ve çelişme (olumsuzlama) ile tek tek....
Soru 80 : Hegel'den sonra, felsefi düşünce hangi yönlerde gelişti?
Hegel-sonrası felsefe, marksizm ve varoluşçuluk (egzistansiyalizm) gibi çağdaş ve etkili akımlar bir yana, temel bakımından iki yönde gelişmiştir. Bunlardan biri Kant'ın bilgi yoluyla kavrayamayacağımızı söylediği mutlak varlık (kendinde-şey), hakkındaki....
Soru 81 : Marx ve Engels, Hegel'i nasıl eleştirdiler?
Hegel, İde'nin kendine yabancılaşarak tabiat haline geldiğini ve daha sonra insanın bilincinde yeniden kendine döndüğünü ve özgürlüğe ulaştığını söylüyordu. Böylece, insan yabancılaşmadan kurtulmuş oluyor ve aklın egemenliğinde bulunan, insana yaraşır düzenli....
Soru 82 : Tarih ve toplum gelişmesinin temel ilkesi nedir?
Marx, tarihi ve toplumu yaratanların gerçek ve somut insanlar olduğunu ileri sürüyordu. Tarih, İde tarafından yaratılmamıştı; belli şartlar içinde yaşayan, geçimlerini sağlamak zorunda olan insanlar tarafından yaratılmıştı. İnsanoğlu bir tabiat varlığıydı; tabiat içinde....
Soru 83 : Marx, kendisinden önceki idealist ve maddeci felsefelerin eksik ve hatalı yanlarını nerelerde görüyordu?
Marx'a göre, kendisinden önceki bütün maddeci felsefelerin hatası, insanoğlunu, tabiatın pasif bir sonucu; bir yansısı şeklinde görmesidir. Bu maddecilik, insanın aktif bir varlık olduğunu, tabiatı ve kendini değişikliğe uğrattığını farkedememiştî. insan ile tabiat ve çalışma (ürün) ile insan arasındaki....
Soru 84 : Marksizm bakımından «yabancılaşma» nedir?
Hegel, İde'nin kendisinden uzaklaşarak yani kendisinin dışına çıkıp kendi özüne aykırılaşarak yabancılaştığını söylemişti. Aynı kavram, Marx tarafından da ele alınmıştır. Ama Marx, İde'yi reddettiği ve insanın maddî faaliyetini temel olarak aldığı için, yabancılaşmayı da bu maddî temel içinde aramıştır. Marx'a göre....
Soru 85 : «Maddeci diyalektik», evreni nasıl görür?
Maddeci diyalektiğe göre, evren, hareket halinde maddedir.Bu madde, çatışma ve çelişmelerden geçerek, bütün varlıkları ortaya çıkarmıştır. Biyolojik olaylar da, maddenin bir ürünüdür. Ama evrendeki değişiklik sadece yer değiştirme değişikliği değildir, yani sadece mekanik bir değişiklik değildir. On sekizinci yüzyıl....
Soru 86 : Diyalektik metodun özellikleri nelerdir?
Varolan nesnelerin hepsi birbirleri üzerinde etkide bulunur. Her şey bir biriyle ilinti halindedir ve birbirini etkilemektedir.Bundan ötürü, diyalektik metot, bir nesneyi tek başına ve soyutlayarak değil, öteki varlıklarla ilişkisi içinde,bir bütünün parçası olarak ele alır. Bu,diyalektik metodun....
Soru 87 : «Teori pratikten ayrılmaz» ne demektir?
Marx, insan düşüncesinin hakikate ulaşıp ulaşamayacağı meselesi, soyut olarak değil, insan etkinliği ve faaliyeti yani pratiği (praksisi) gözönüne alınarak çözülebilir der. Yani, bir bilginin doğru olup olmadığını anlamamız için onu pratikte sınamamız gerekir. Pratik, doğru ile yanlışı hakikat ile....
Soru 88 : «Kudretli olmak isteği» ve «insanüstü» teorileri nelerdir?
Schöpenhauer'in etkisi altında kalmış olan alman filozofu Friedrich Nietzsche (1844 - 1900), çağdaş düşünce üzerinde marksizm ve varoluşçuluk gibi akımların yanı sıra en büyük etkiyi tek başına göstermiş düşünürlerden biridir. Nietzsche,felsefesine çıkış noktası olarak....
Soru 89 : Fenomenoloji nedir?
Yirminci yüzyılın başlarında, felsefeyi bir bilim ve bir metafizik olarak yeniden kurma deneyleri yapılmıştır. Böylece Kant'cılığın ya da pozivitizmin, felsefî araştırmaya kapamış olduğu alanın yeniden açılmasına; tabiat bilimlerinin karşısında bağımsız bir felsefenin temellerinin atılmasına çalışılmıştı.Bu denemelerden en önemlisi, Husserrl'in....
Soru 90 : Jean Paul Sartre'a göre «öz» ile «varoluş» arasında ne gibi ilişki vardır?
Sartre, Husserl'in fenomenolojik metodunu uygulayarak varlık problemini araştırmış ve kendi varoluşçuluğunun temellerini ortaya atmıştır. Sartre'ın (1905) çıkış noktalarından biri,insanın varlığı ile öteki nesnelerin varlığı arasındaki farkın incelenmesidir. Filozofa göre....
Soru 91 : Sartre'ın felsefesinde «kendinde - varlık», «kendisi - için varlık» ve «hiçlik» kavramları ne gibi anlamlar taşır?
insanın, önceden belirlenmesine yol açan bir özü ya da tabiatı olmadığını gördük. Oysa, herhangi bir taş parçası, ne ise odur; onun varlığı kendi içine kapanık, dopdolu ve kendisinden başka şey olmayan bir varlıktır....
Soru 92 : Sartre'a göre «özgürlük» ve «sorumluluk» nedir?
insan kendisi - için varlıktır; bilinç ve özgürlüktür. Sartre bu düşünceyi ve özgürlüğün kaçınılmazlığını, «insan özgürlüğe mahkûmdur» sözüyle dile getirir. Hangi şart altında olursak olalım biz özgürüzdür ve kendi kararlarımızla....
Soru 93 : Sartre, kendi varoluşçuluğu ile marksizm arasındaki ilişkiyi nasıl yorumluyor?
Jean Paul Sartre, İkinci Dünya Savaşı sonunda, felsefî eserleriyle olduğu kadar, romanları ve piyesleri ile de, sadece Fransa'da değil bütün dünyada yankılar bırakmış, geniş etki göstermiş bir düşünürdür. 1960 yılından sonra bizde de etkili olmuştur. Sartre'ın mutlak özgürlük ve sorumluluk ahlâkı...
Soru 94 : Russell'e göre felsefenin görevi nedir?
İlk felsefî araştırmalarında, Hegel'in etkisinde kalan ünlü İngiliz düşünürü Bertrand Russell (1872-1970), yüzyılımız ilk on yıllarında, özellikle matematik ve mantık alanındaki eleştirme ve incelemeleri ile büyük bir etki yapmıştır. Russell, her şeyden önce bir mantıkçıdır. Felsefe problemlerine, mantık açısından yanaşır....
Soru 95 : Russeli'ın, üzerinde en fazla durduğu felsefe problemi hangisidir?
Felsefeyi herhangi bir öğreti ileri sürmek olarak değil de, mevcut bilgilerimizin eleştirilmesi ve aydınlatılması olarak anlamasına rağmen, Russell, algılarımız ile fizik nesneler yani dışdünya arasındaki ilinti problemi üzerinde ısrarla durmuş ve bu konuda belli bir tutumu savunmuştur. Filozof....
Soru 96 : Anadolu türk toplumunda felsefenin yeri nedir?
Felsefenin ne olduğunu ve tarih boyunca belli başlı felsefe sorularına verilmiş olan cevapları özet olarak gördük. Burada, en başta ortaya koyduğumuz tanıma dönerek, felsefenin, sürekli bir eleştirme ve arayış; doğruları akıl yoluyla bulmaya çalışan; bilgeliği elde etmeye yönelen....
Soru 97 : Osmanlı «akılcılığından söz edilebilir mi?
Çeşitli ülkelerin ve halkların merkezî bir yönetim altında toplanması ve yüz yıllar boyunca birlik halinde yönetilmesi ancak, pratik ve «akılcı» yanı ağır basan bir dünya görüşü ile mümkün olabilirdi. Aslında, Osmanlı İmparatorluğunda belirgin bir...
Soru 98 : Anadolu türk toplumunda felsefe niçin ortaya çıkmamıştır?
Felsefeyi kendi başına gelişen bir araştırma çabası gibi ele aldık. Felsefenin toplumsal köklerine değinmedik. Okurun dikkatini dağıtmamak ve doğrudan doğruya felsefî düşünceye yöneltmek istediğimiz için yaptık bunu. Aslında, en teorik....
Soru 99 : Sınıf mücadelesinin ve «fert» olmanın felsefe bakımından taşıdığı önem nedir?
Tam anlamıyla fert haline gelmeyiş ise, «felsefî» düşüncenin ortaya çıkamayışını açıklar. Çünkü, bu tür bir toplumda yaşayan insan, kendini, toplum gerçeklerinden ve ideolojik fikir dünyasından yeterince ayıramamakta; hür ve eleştirici bir düşünceye ulaşamamaktadır; böyle bir ihtiyacı duyamamaktadır.Bu ferdin fikrî....
Soru 100 : Batıcılık akımı içinde ortaya çıkan felsefî görüşler ne gibi özellikler taşır?
Anadolu türk toplumunun, yapısı gereği, felsefî düşünceden çok, geleneksel dinî görüşlere ve ideolojiye yer veren bir toplum olduğunu açıklamaya çalıştık. Ne var ki, bizde, aşağı yukarı iki yüz yıldan beri sürdürülmekte olan ve «ıslâhat», «batılılaşma» ya da «muasırlaşma» diye adlandırılan bir hareket vardır ve bu....
